Cho dù là từ xưa hay bây giờ, thuộc da vẫn luôn là một quá trình phức tạp vô cùng, đòi hỏi chuyên môn cao cũng như thời gian và công sức của con người. Thuộc da là quá trình xử lý da động vật sống bằng các loại hóa chất thành Da thành phẩm, giúp da có độ bền, dẻo dai và tránh bị phân hủy trong thời gian dài. Da thành phẩm sau đó được xem là một nguyên liệu cao cấp và sang trọng để chế tạo giày da nam, giày nữ, túi xách, ví, thắt lưng, quần áo thời trang, bọc đồ nội thất,... Trải qua hơn 5000 năm phát triển, kỹ thuật thuộc da xưa và nay đã có những sự thay đổi nhất định, nhưng nhìn chung, kỹ thuật thuộc da hiện nay đã có sự cải tiến hơn rất nhiều.

Quá trình sơ chế da

Trước khi được đưa vào thuộc, da động vật sống phải được làm sạch lông, mỡ và các thớ thịt còn lại trên bề mặt da. Ở thời cổ đại, người ta dùng dung dịch vôi hoặc nước tiểu để ngâm và giặt sạch da. Ngày nay, kĩ thuật sơ chế trở nên phức tạp hơn rất nhiều. Quy trình này gồm nhiều bước như sau: cạo và mài cho sạch lông, ngâm vôi, rồi sử dụng chất phụ gia khác để cân bằng độ pH. Tiếp theo, ngâm da trong enzim chuyên dụng cho mềm. Cuối cùng, ướp muối da hoặc sử dụng dung dịch axit để giảm độ pH của da.

Kỹ thuật xử lý da

Có 3 kĩ thuật truyền thống để xử lý da: oil tanning, vegetable tanning và mineral tanning. Oil tanning là phương pháp cổ nhất. Từ thời đồ đá, người ta đã biết bôi dầu lên các bộ da tươi rồi xông khói để giữ da bền lâu hơn. Tuy nhiên, mỗi vùng lại sử dụng những nguyên liệu khác nhau để xử lý da. Người dân vùng Trung Á dùng hỗn hợp sữa và bơ. Người Trung Quốc dùng lòng đỏ trứng. Người châu Mỹ lại dùng hỗn hợp óc động vật và dầu.

Có lịch sử phát triển gần 4000 năm, với phương pháp ​vegetable tanning, người ta ngâm da trong dung dịch điều chế từ các loại thực vật để tạo độ dẻo dai chắc chắn cho da. Người Ai Cập cổ đại ưa thích dùng cây hoa xấu hổ, còn vùng Địa Trung Hải thường dùng cây thù du để thuộc da. Tuy nhiên, phổ biến nhất là dung dịch từ vỏ cây, hạt sồi.

Thuộc da bằng dung dịch phèn thực chất là mineral tanning. Da thuộc sau khi ngâm phèn có độ dẻo dai cao, và đặc biệt, có màu trắng. Da thuộc trắng từng là mặt hàng xa xỉ thời Trung Cổ ở châu Âu. Ngày nay, đây chính là phương pháp xử lý da trước khi bước vào giai đoạn nhuộm màu cho da.

Đến thế kỉ 19, người ta sáng tạo ra một phương pháp thuộc da mới, gọi là chrome tanning. Với phương pháp này, trong khi sơ chế, da được xử lý sao cho có độ pH tính axit. Tiếp theo, người ta ngâm da với dung dịch kim loại Crôm sao cho các phân tử Crôm xâm nhập vào giữa các bó sợi trong da. Phương pháp này tiết kiệm thời gian hơn các phương pháp truyền thống và cho da thuộc có khả năng kéo giãn tốt hơn, nhưng độ đàn hồi kém hơn.

Nhìn chung, hiện đại hơn không có nghĩa là sẽ đơn giản hơn, kỹ thuật thuộc da ngày nay còn phức tạp và bao gồm nhiều giai đoạn hơn rất nhiều so với kỹ thuật thuộc da thời xa xưa. Tuy nhiên, về mặt thời gian thì đã tiết kiệm được rất nhiều nhờ sử dụng các chất hóa học công nghiệp, giúp quá trình da biến đổi diễn ra nhanh hơn và an toàn hơn. Chất lượng da thành phẩm cũng được nâng cao dưới dự hỗ trợ của hệ thống máy móc hiện đại. Dù xưa hay nay đi chăng nữa, thì kỹ thuật thuộc da vẫn luôn là một bước tiến sáng tạo giúp thế giới thời trang trở nên đa dạng và phong phú hơn.